Πραγματοποιήθηκε, υβριδικά, στο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας, στις 26 Νοεμβρίου, σε συνδυασμό με την περιοδική έκθεση «Η Επιστροφή των Μουσών. Λόγιοι, Έμποροι και Καλλιτέχνες στη Θεσσαλία τις παραμονές της Επανάστασης» (Ιούλιος 2021- Απρίλιος 2022».

Στο Συμπόσιο απηύθυναν χαιρετισμό ο Θεματικός Αντιπεριφερειάρχης, Αθλητισμού, Νεολαίας, Απασχόλησης και Δια Βίου Μάθησης Νίκος Λιούπας, ο Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου Ιερώνυμος, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Λαρισαίων Δημήτρης Τάχος και ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Αθλητισμού, Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης του Δήμου Ελασσόνας Κώστας Πασχόπουλος.

Δεκαπέντε προσκεκλημένοι ομιλητές παρουσίασαν θέματα σχετικά με τη ζωγραφική, τα χρυσοκεντήματα, την αργυροχοΐα και άλλες τέχνες της περιόδου, ενώ υπήρξε και εισαγωγική ενότητα για την ανανεωτική κίνηση που επικρατούσε στους λόγιους της εποχής την περίοδο πριν την επανάσταση και την άνθηση της εκπαίδευσης.

Συγκεκριμένα η Αρχοντούλα Αναστασιάδου, Δρ.Αρχαιολόγος, Προισταμένη Τμήματος Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων και Μουσείων, Εφορεία Αρχαιοτήτων Λάρισας, παρουσίασε την δημιουργία ψηφιακής εφαρμογής που προβάλλει την επαφή των Ελλήνων εμπόρων με τον πολιτισμό και τις ιδέες της Ευρώπης του Διαφωτισμού, όπως ξεδιπλώνεται μέσα από τα ταξίδια και τις εμπορικές τους δραστηριότητες

Ο Ιωάννης Δ. Βαραλής, Αναπληρωτής καθηγητής Βυζαντινής αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, εστίασε σε έξι σταχώσεις ευαγγελίων που συνδέονται με τον πατριάρχη Καλλίνικο, μεγάλη προσωπικότητα του 18ου αιώνα, που πρωτοστάτησε στην αναζωπύρωση της θείας λατρείας και της εκπαίδευσης στο Πήλιο, μετά την επιστροφή στην ιδιαίτερη πατρίδα του το 1762.

Η Ελένη Βλαχοπούλου –Καραμπίνα Δρ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας / Θεολόγος – Ε.ΔΙ.Π Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Θρησκειολογίας Θεολογικής Σχολής ΕΚΠΑ, παρουσίασε τα τα βιεννέζικα λειτουργικά και διακοσμητικά πέπλα σε μονές και ναούς της περιοχής Ελασσόνας. Εξαίρετα παραδείγματα στην περιοχή αποτελούν ο επιτάφιος του Χριστοφόρου Ζεφάρ στη μονή της Ολυμπιώτισσας (1752), η πολυτελής πύλη με τη Γέννηση, τον Ευαγγελισμό και την Κοίμηση της Θεοτόκου στο ίδιο μοναστήρι, καθώς και δύο επιτάφιοι από ενοριακούς ναούς της Τσαριτσάνης.

Ο Σταύρος Γουλούλης, Δρ. Βυζαντινής τέχνης, παρουσίασε το Ενύπνιο του Χριστόδουλου Κονομάτη για τον Ναό του Αγίου Αχιλλείου Λαρίσης (18 Ιανουαρίου 1819).

Στη συνέχεια, η Γεωργία Κολέτσιου υποψ. διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, έκανε ανάλυση για την οικογένεια Μπασδέκη, η οποία υπήρξε, πολυμελής οικογένεια αρματολών του Πηλίου και μέλη της ήταν γνωστά από την τελευταία εικοσαετία του 18ου αιώνα και εξής. Ειδική αναφορά έγινε στο Στέργιο (Αστέριο) Μπασδέκη, ο οποίος εκτός από τη χρηματοδότηση δημόσιων έργων, υπήρξε και αφιερωτής εκκλησιών, αφού ίδρυσε πέντε ναούς και χορήγησε την τοιχογράφηση άλλων δύο.

Ο καθηγητής Ευθύμιος Κ. Λίτσας και η Ευδοκία Χ. Λεοντιάδου – Δρ. Αρχειονομίας-Βιβλιοθηκονομίας, στην ανακοίνωσή τους ανέλυσαν την ίδρυση σχολείων στον ελλαδικό χώρο επί τουρκοκρατίας και οι σχετικές μελέτες, την ίδρυση σχολής στα Αμπελάκια και τη δημιουργία της βιβλιοθήκης της, το πρόβλημα του εμπλουτισμού της βιβλιοθήκης, τα χειρόγραφα και τη διατήρηση της βιβλιοθήκης και μετά την παύση λειτουργίας της σχολής.

Ακολούθησε η Γιουλιάνα Μπόιτσεβα Ιστορικός τέχνης, Επιστημονικά υπεύθυνη του προγράμματος RICONTRANS Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών / ΙΤΕ, στην ανακοίνωσή της μίλησε για τις Ρωσικές Εικόνες του 1801 από το Τέμπλο του Αγ. Αχιλλείου Λαρίσης – Συμβολή στην μελέτη της Ρωσικής Θρησκευτικής Τέχνης στα Βαλκάνια (18ος-19ος Αι).

Ο πατέρας Θεμιστοκλής Μουρτζανός Δρ Θεολογίας- Φιλόλογος, διευθυντής περιοδικού ΑΧΙΛΛΙΟΥ ΠΟΛΙΣ Μητροπόλεως Λαρίσης, παρουσίασε «Δυο Αρχαία Αγάλματα στην Σχολή των Μηλεων (1814-1844): Ο Γρηγόριος Κωνσταντάς και ο Διαφωτισμός της Πράξης.

Στη συνέχεια ο Θεόδωρος Παλιούγκας Δρ Αρχαιολόγος – Εκπαιδευτικός Αποσπ. στο Κέντρον Ερεύνης της Αρχαιότητος, Ακαδημία Αθηνών, παρουσίασε με το σχέδιο της οθωμανικής οχύρωσης της Λάρισας, η υλοποίηση του οποίου ανατέθηκε από την Υψηλή Πύλη το 1828 στον μηχανικό Halil Bey, ακολούθησε το διαδεδομένο κατά την περίοδο αυτή προμαχωνικό σύστημα.

Ο Νίκος Παπαγεωργίου Διδάκτορας του Τμήματος Ιστορίας – Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. ΕΔΙΠ του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ., μίλησε για τις ιστορικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν κατά τον 18ο και τον 19ο αιώνα και οδήγησαν σε μια πρωτόγνωρη οικονομική ανάπτυξη του Ελληνισμού. Διερευνήθηκε η διαφοροποίηση της αισθητικής και του «γούστου» όπως αυτά αντανακλούν: 1) στον ιδιωτικό βίο, με την ανίχνευση στοιχείων που αφορούν στην κατοικία – τα λαμπρά αρχοντικά που χτίζονται και διακοσμούνται σε πολλές περιοχές όπως Σιάτιστα, Καστοριά, Αμπελάκια, Πήλιο, Τσαριτσάνη κ.α., στα σκεύη και τα έπιπλα, τη διακόσμησή που εισάγονται από τη Δύση αλλά και στην ενδυμασία ακολουθώντας τη «μόδα» της εποχής. 2) Στον εκκλησιαστικό βίο: στα εκκλησιαστικά σκεύη και αντικείμενα που έρχονται από την Ευρώπη και σε μεγαλύτερο βαθμό στη ζωγραφική στην οποία από τον 17ο αιώνα και μετά παρατηρείται η εισδοχή «δυτικών» στοιχείων.

Η Γραμμάτω-Χρυσοβαλάντω Παπαναστασούλη Αρχαιολόγος, Εφορεία Αρχαιοτήτων Λάρισας, μίλησε για το κειμηλιαρχείο του ναού του Αγίου Αθανασίου Ραψάνης, στο οποίο ανάμεσα σε πολλά αξιόλογα κειμήλια σώζεται ένα σύνολο εννέα δεσποτικών εικόνων, μεγάλων διαστάσεων, οι οποίες ανήκαν στο παλαιότερο τέμπλο του ναού. Με την ανακοίνωσή της κατέδειξε την ικανότητα ενός τοπικού ζωγράφου των αρχών του 19ου αιώνα που ακολουθεί τις νέες τάσεις του δυτικού μπαρόκ να τις εντάσσει με αρμονικό τρόπο στην βυζαντινή αγιογραφική παράδοση αποδίδοντας ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα.

Η Σταυρούλα Σδρόλια Δρ.Βυζαντινής Αρχαιολογίας, Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας, στην ανακοίνωσή της μίλησε για τα Έργα Καλαρρυτινών Αργυροχόων στην περιοχή της Ελασσόνας. Σε εκκλησίες και συλλογές της περιοχής της Ελασσόνας σώζεται μια μεγάλη σειρά έργων αργυροχοΐας, ενυπόγραφα και μη, δημιουργίες κυρίως του δεύτερου μισού του 18ου και του 19ου αιώνα. Εικόνες και λειτουργικά σκεύη στην πλειοψηφία τους, δείχνουν την ιδιαίτερη ακμή των σχετικών εργαστηρίων, καθώς και τις οικονομικές δυνατότητες της εποχής. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν για την ποιότητά τους τα έργα των φημισμένων Καλαρρυτινών μαστόρων, με σημαντικότερο όλων το μοναδικό κάλυμμα ευαγγελίου του Αθανάσιου Τζημούρη από το Λιβάδι.

Η Ελένη Τριβυζά Δρ.Βυζαντινής Αρχαιολογίας, με την ανακοίνωσή της «Παρατηρήσεις στις φορητές εικόνες του Προφήτη Ηλία της Αγοράς Τυρνάβου. Ζητήματα παράδοσης Και Ανανέωσης», έκανε αναφορά στο ναό της Παναγίας Φανερωμένης φυλάσσεται ένας σημαντικός αριθμός εικόνων οι οποίες προέρχονται από τον κατεστραμμένο, σήμερα, ναό του Προφήτη Ηλία της Αγοράς Τυρνάβου.

Ο Στέφανος Τσιόδουλος Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Εικαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης, της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ανέλυσε πως την περίοδο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, στις τοιχογραφίες των αρχοντικών του θεσσαλικού χώρου διαμορφώθηκε ένα διακοσμητικό ζωγραφικό ιδίωμα, το οποίο εξέφραζε τις κοινωνικές και ιδεολογικές μεταβολές που συνέβαιναν στη νεοελληνική κοινωνία. Με βάση πάντα τα εικονογραφικά τεκμήρια που έχουν διασωθεί, διαπιστώνεται ότι από τα τέλη του 18ου αιώνα κυριαρχούν νέες διακοσμητικές επιλογές, οι οποίες είχαν ως κύριο χαρακτηριστικό τις έντονες επιρροές από το Ροκοκό και την ευρωπαϊκή, γενικότερα, τέχνη.

Το Συμπόσιο έκλεισε με τον Ιωάννη Τσιουρή ΕΔΙΠ Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης, Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ο οποίος μίλησε για τον Τοιχογραφικό διάκοσμο του Καθολικού της Μονής Εισοδίων της Θεοτόκου στο Μεταξοχώρι Αγιάς.

Στην Τσαριτσάνη, τους συνέδρους υποδέχτηκε ο Αντιδήμαρχος Κώστας Πασχόπουλος και η Ελένη Ταζέ Αντιπρόεδρος του Οργανισμού Κοινωνικής Προστασίας, Αλληλεγγύης και Παιδείας, ενώ ο Μητροπολίτης Ελασσόνας κ.κ. Χαρίτωνας, τους ξενάγησε στον Ιερό Ναό Αγίων Αναργύρων, όπου φυλάσσονται τα άμφια του Οικονόμου και η μήτρα του. Εντυπωσιάστηκαν από την Οικονόμειο Σχολή αλλά και τον Πύργο του Μάμτζιου.

Στην Ιερά Μονή Παναγίας Ολυμπιώτισσας, ο Μητροπολίτης Ελασσόνας κ.κ. Χαρίτωνας ξενάγησε τους συνέδρους στο κειμηλιαρχείο της Μονής, ανέλυσε τη σπάνια αρχιτεκτονική, η οποία υπολογίζεται στα τέλη του 13ου αιώνα, και ανήκει στον τύπο του «μονόκλιτου τρουλλαίου ναού με περίστρωο», την τοιχογραφία της, καθώς και τη βιβλιοθήκη της. Ο Μητροπολίτης, τόνισε, επίσης, την προσφορά της Μονής στον αγώνα της Επανάστασης. Οι σύνεδροι εντυπωσιάστηκαν από τη συλλογή και ειδικά με το Τέμπλο του Ναού, ένα ξυλόγλυπτο έργο του 19ου αιώνα.

Τέλος, οι σύνεδροι επισκέφθηκαν την Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας Σπαρμού, η οποία βρίσκεται νοτιοδυτικά του Ολύμπου και χρονολογείται από τον 16ο αιώνα. Εκεί ξεναγήθηκαν στο ξυλόγλυπτο Τέμπλο του Καθολικού, το οποίο κατασκευάστηκε το 1766 και είναι διανθισμένο με παραστάσεις από την Παλαιά Διαθήκη. Επιπλέον, είχαν την ευκαιρία να δούν το Ιστορικό χειρόγραφο του τότε Ηγούμενου της Μονής Παρθένιου που αναφέρεται στην Επανάστασης του Ολύμπου του 1822 και που αποτελεί τη μοναδική πηγή για το κίνημα αυτό.

Την επιμέλεια διοργάνωσης είχε η Alpha Marketing Greece.

Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τα στελέχη της Alpha Marketing στην ενότητα Ποιοι είμαστε